Moeilijke afwegingen: Dividendbeleid binnen familiebedrijven

13 mei 2025

Blog van Theo Quaijtaal

 

Binnen familiebedrijven is er een soms een moeilijke afweging tussen groei (investeren), het tevreden houden van aandeelhouders en het optimaliseren van de kapitaalstructuur en aandelenwaardering. Dit komt omdat familiebedrijven een unieke categorie vormen binnen het bedrijfsleven. Ze hebben vaak een langdurige traditie en een sterke band met en tussen de (verschillende) aandeelhouders, wat kan leiden tot verschillende overwegingen bij het bepalen van het dividendbeleid. Het uitkeren van een deel van de winst aan familieleden kan hen tevreden stellen en de financiële positie van de familie veiligstellen. Aan de andere kant kan het behouden van kapitaal binnen het bedrijf zorgen voor groei en waardevermeerdering.

Daarnaast spelen de verschillen in gewoontes en gebruiken tussen de oude generatie en de jonge generatie een cruciale rol in de besluitvorming over dividendbeleid. Jongere familieleden kunnen bijvoorbeeld meer geneigd zijn om risico’s te nemen en innovaties door te voeren, terwijl oudere generaties vaak meer waarde hechten aan behoud en stabiliteit. Deze verschillen kunnen leiden tot gevoelige belangentegenstellingen en uiteindelijk tot conflicten binnen het bedrijf.

Overwegingen bij dividenduitkering

Familiebedrijven staan vaak voor de uitdaging om een balans te vinden tussen het uitkeren van dividend en het herinvesteren van winst. Enkele factoren spreken hierbij een rol.

Ten eerste de financiële positie van de werkmaatschappij. Het is essentieel om de vermogenspositie van de werkmaatschappij te beoordelen. Een solide financiële basis zorgt voor stabiliteit en maakt verdere investeringen mogelijk. Het gebruik van vreemd vermogen versus eigen vermogen is hierbij een belangrijke afweging. De financiële positie valt uiteen in twee vraagstukken:

1. Toekomstperspectief: Het toekomstperspectief kan zijn groei (en dus investeren), consolideren, oogsten maar ook kan er sprake zijn van een continuïteitsrisico (zwaar weer).

2. De vermogensstructuur: De vermogensstructuur is dan een instrument om ook voor dividend iets wel of niet mogelijk te maken. Als de solvabiliteit heel hoog is kan erdoor te schuiven in de vermogensstructuur dividend of investeringskracht worden mogelijk gemaakt door vreemd vermogen aan te trekken. In een zwaar weer situatie is de solvabiliteit sowieso slecht en dividend uitkeren niet aan de orde.

Ten tweede zijn de solvabiliteitseisen van de bank ook een factor die meespelen. Banken hanteren vaak specifieke eisen met betrekking tot solvabiliteit en de nettoschuld/EBITDA-verhouding. Deze eisen kunnen invloed hebben op het vermogen van het bedrijf om dividend uit te keren.

Ten derde is de bedrijfscultuur een factor. De cultuur binnen het familiebedrijf kan een grote rol spelen. Traditionele benaderingen, zoals “Pa heeft het altijd zo gedaan“, kunnen bepalend zijn voor het dividendbeleid.

Ten vierde speelt de betrokkenheid van aandeelhouders ook een rol. In oudere familiebedrijven zijn niet altijd alle aandeelhouders betrokken bij de dagelijkse bedrijfsvoering. Minder betrokken familieleden kunnen de voorkeur hebben dat zij jaarlijks dividend ontvangen. Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen familieleden die eigendom hebben en actief betrokken zijn in de bedrijfsvoering en degenen die wel eigendom hebben maar niet actief meewerken. Deze dynamiek creëert vaak spanningen tussen de twee groepen, omdat hun belangen en verwachtingen kunnen verschillen. Familieleden die in het bedrijf werken, kunnen de voorkeur geven aan herinvesteren van winsten om groei en stabiliteit te waarborgen, terwijl familieleden die niet werkzaam zijn mogelijk meer geïnteresseerd zijn in regelmatige dividenduitkeringen.

Ten vijfde wordt er gekeken naar de risico attitude of bereidheid. Soms is het belangrijk om een gedeelte van het vermogen elders onder te brengen of te investeren zodat er een bepaalde spreiding optreedt.

Ten slotte kan de wettelijke uitkeringstoets ook een bepalende factor zijn. In bepaalde situaties moet er rekening gehouden worden met juridische voorschriften die bepalen hoeveel dividend mag worden uitgekeerd zonder de financiële gezondheid van het bedrijf in gevaar te brengen.

Financiering en ondernemerschap

Naast de eerdergenoemde overwegingen speelt de financiering van de werkmaatschappij een uiterst belangrijke rol. Het besluit om dividend uit te keren kan de beschikbare middelen voor investeringen beïnvloeden, wat op zijn beurt het ondernemerschap en de groeimogelijkheden van het bedrijf kan beperken. In sommige familiebedrijven is het dividendbeleid niet in handen van de directie maar wordt dit op een hoger niveau georganiseerd. Er zou overwogen kunnen worden om de directie een stem te geven in het dividendbeleid om het ondernemerschap te stimuleren en niet te belemmeren.

Maatwerk per bedrijf

Het dividendbeleid binnen familiebedrijven is een complexe afweging die afhankelijk is van financiële, juridische en culturele factoren. Het juiste antwoord zal per bedrijf verschillen en moet zorgvuldig worden afgestemd op de behoeften en doelen van zowel het bedrijf als de familieleden.

Wetenschappelijke inzichten

Tot slot is er veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de dynamieken binnen familiebedrijven en hun dividendbeleid. Enkele belangrijke punten uit de literatuur zijn:

• Familiebedrijven hebben vaak een conservatiever dividendbeleid dan niet-familiebedrijven, omdat ze waarde hechten aan de lange termijn en stabiliteit.
• De betrokkenheid van familieleden bij de bedrijfsvoering kan de voorkeur voor dividenduitkering beïnvloeden.
• De cultuur en tradities binnen het familiebedrijf spelen een rol in de besluitvorming over dividendbeleid.

Meer weten of contact?

Bij B3TER geloven we in de kracht van interactie en waardevolle dialogen, ook over dividendbeleid. Heeft u vragen of wilt u meer weten over hoe Theo Quaijtaal uw familiebedrijf kan ondersteunen? Neem dan gerust contact met ons op. U kunt Theo bereiken via e-mail theo@b3ter.nl of per telefoon op 06-53161061. U kunt ook een berichtje achterlaten op onze website www.b3ter.nl.