Omgaan met geld binnen familiebedrijven: een nieuwe dimensie

23 september 2025

Blog van Theo Quaijtaal

 

Onlangs mocht ik een masterclass “Geld & Generaties” volgen georganiseerd door FBNed en het NGFB (Nederlands Gilde van Familiebedrijfspecialisten). Speciale gastspreker was Anneleen Michiels, hoofddocent Finance en Family Business aan de faculteit Bedrijfseconomische Wetenschappen aan Universiteit Hasselt (België) en schrijver van het boek Geld & Generaties

In haar boek “Geld & Generaties” onderzoekt Anneleen Michiels hoe geldpercepties- en gedrag doorgegeven worden van generatie op generatie. Ze benadrukt dat geld veel meer is dan alleen een ruilmiddel of bron van zekerheid: het is een spiegel van onze diepgewortelde overtuigingen, emoties en patronen, vaak gevormd in onze jeugd. Deze overtuigingen over geld – de zogeheten money scripts – hebben een onmiskenbare invloed op keuzes die we maken, onze financiële zekerheid, en zelfs de relaties die we onderhouden.

In mijn vorige BLOG schreef ik over dividendbeleid. Hoe verschillend (familie)bedrijven hierin kunnen staan. Na deze masterclass komt er voor mij een nieuwe dimensie bij, welke diepgewortelde overtuigingen heb je zelf als adviseur? Beïnvloed dat je advies? Er zijn vele overtuigingen. We staan stil bij vier van deze overtuigingen.

Money Worship – “Meer geld maakt alles beter”

Dit script gaat uit van de overtuiging dat geld geluk, veiligheid of succes brengt. Mensen met dit script geloven vaak dat financiële problemen opgelost kunnen worden door simpelweg meer geld te hebben.

Voorbeeld: Iemand die opgroeit in een gezin waar geld schaars was, kan later het idee ontwikkelen dat rijkdom alle zorgen wegneemt. Deze persoon kan geneigd zijn tot overwerken of risicovolle investeringen, in de hoop ‘genoeg’ te hebben. Impulsieve uitgaven aan luxeproducten kunnen ook voorkomen, als uiting van het verlangen naar status of comfort.

Money Avoidance – “Geld is de wortel van alle kwaad”

Hierbij wordt geld gezien als iets negatiefs: bron van conflict, ongelijkheid of morele vervuiling. Mensen met dit script vermijden financiële gesprekken of voelen zich ongemakkelijk bij rijkdom.

Voorbeeld: Een kind dat opgroeit in een gezin waar geld leidde tot ruzie of stress, kan later het idee ontwikkelen dat geld gevaarlijk is. Deze persoon kan moeite hebben met het beheren van financiën, vermijdt budgetteren of geeft geld weg om zich niet ‘hebberig’ te voelen.

Money Status – “Wie rijk is, is succesvol”

Bij dit script wordt geld gekoppeld aan eigenwaarde en sociale status. Financieel succes wordt gezien als bewijs van persoonlijke waarde of competentie.

Voorbeeld: Iemand die als kind zag dat rijke mensen respect kregen, kan later het idee ontwikkelen dat je pas meetelt als je financieel succesvol bent. Dit kan leiden tot een drang om te pronken met bezittingen, dure kleding of auto’s, zelfs als dat financiële stress veroorzaakt.

Money Vigilance – “Je moet altijd voorzichtig zijn met geld”

Dit script draait om voorzichtigheid, controle en verantwoordelijkheid. Geld moet goed beheerd worden, en verspilling is uit den boze.

Voorbeeld: Een persoon die opgroeit met het idee dat geld snel opraakt, kan extreem spaarzaam worden. Deze persoon houdt nauwgezet bij wat er binnenkomt en uitgaat, vermijdt schulden en voelt zich ongemakkelijk bij spontane uitgaven. Hoewel dit script stabiliteit kan bieden, kan het ook leiden tot angst of rigiditeit rond geldzaken.

Daarom loont het om open gesprekken te voeren over geld, niet alleen met jezelf als adviseur maar ook met de familiebedrijven waar vaak meerdere generaties actief zijn. Door ervaringen en overtuigingen uit te wisselen—zonder oordeel—wordt de kracht van geldverhalen zichtbaar en ontstaat de mogelijkheid om samen aan een nieuw financieel verhaal te schrijven. Zo wordt het delen van inzichten over geld net zo vanzelfsprekend als het delen van dromen of zorgen. Dit stelt iedereen in staat om, met meer begrip voor elkaar, bewuster richting te geven aan financiële keuzes en een duurzame relatie met geld op te bouwen.